گزارشي از خطرات استفاده از انواع كودها شيميايي
مصرف زياد كود شيميايي
هر چند كشاورزي و توليد محصولات آن بدون استفاده از كود شيميايي امكانپذير نيست، ولي مصرف بي رويه اين نوع كودها به يك نگراني در ميان كارشناسان كشاورزي و غذايي تبديل شده است. در نيمه دوم قرن بيستم توسعه مصرف كودهاي شيميايي موجب افزايش عملكرد محصولات كشاورزي گرديده و همزمان با افزايش عملكرد در بسياري از كشورها مشكلات ناشي از آنها باعث از بين رفتن تعادل متوازن عناصر ضروري در خاك، اختلال در حلاليت و جذب عناصر غذايي، آلودگي رودخانه و آبهاي زيرزميني و عناصر سمي همراه كود شده است. سلامت غذايي همواره به عنوان يكي از شاخص هاي توسعه ياد ميشود و براي پيشبرد اين شاخص تلاشهاي مختلفي صورت گرفته است. اما در اين ميان استفاده بي رويه و زياد از كودهاي شيميايي در بخش كشاورزي موجب شده نگراني درباره سلامت غذايي در جامعه شكل گيرد.
عوارض كود زياد
يكي از مهمترين آسيبهاي استفاده بي رويه از كود و مواد شيميايي در بخش كشاورزي، آلودگيهاي زيست محيطي است كه در قالب آلودگي آبهاي زيرزميني و خاك نمايان ميشود. تركيب مواد شيميايي موجود در برخي كودها با جذب در ريشه گياه و عمق خاك، موجب مشكلات و بيماري هاي مختلفي در مصرف كنندگان محصولات كشاورزي ميشود. يكي ديگر از مهمترين عوارض مصرف كود زياد استفاده غير كارشناسي از كودهاي شيميايي آلودگي خاك است، برخي كارشناسان بر اين باورند كه تركيب هاي سمي كودهاي شيميايي در حدود نيم سده در خاك باقي ميمانند و اين باعث ميشود اين مواد از طريق خاك يا آب به محصولات كشاورزي راه پيدا كنند. در كشورهاي در حال توسعه با مصرف كودها ميزان عملكرد محصولات افزايش مي يابد و با افزايش عملكرد، ميزان برداشت عناصر توسط گياه زيادتر شده و خاك از ساير عناصر تخليه مي گردد. دسترسي به ازت بيشتر، موجب تشديد فعاليت باكتريها در تجزيه و فساد مواد آلي خاك شده و با كاهش مواد آلي مشكلات زيادي از جمله تخريب خصوصيات فيزيكي خاك، كاهش حلاليت عناصر كم مصرف، كاهش نفوذ پذيري خاك و از همه مهمتر كاهش ظرفيت نگهداري آب و عناصر غذايي در خاك بوجود مي آيد. با افزايش مصرف كودهاي شيميايي، افزايش بعضي عناصر از راه ايجاد املاح با حلاليت كم موجب بهم خوردن نسبت تعادل بين عناصر مغذي موجود در خاك مي شود. با وجودي كه قيمت كود به صورت تدريجي افزايش يافته ولي هنوز تناسب منطقي بين قيمت محصولات زراعي و قيمت كودهاي شيميايي وجود ندارد. با توجه به ميزان و روش آبياري محصولات بيشتر از يك تن كود ازته و اغلب در يك مرحله كود پاشي مصرف مي گردد كه نتيجه آن شسته شدن كود ازته و آلوده شدن رودخانه و آبهاي زيرزميني را به همراه دارد. در رابطه با آلودگي محيط زيست بالا بودن بيش از حد ميزان نيترات در آب آشاميدني، سبزيجات و ميوه جات مطرح است. در خصوص كودهاي پتاسيم و فسفات مواد اوليه اغلب همراه با عناصر سمي مي باشد. بعضي از عناصر همراه كود در حالي كه به مقدار محدود در تغذيه انسان، گياه و حيوان مورد نياز هستند با جزئي افزايش سمي محسوب مي شوند. متأسفانه در تجارت جهاني اكثر كشورهاي جهان سوم از جمله ايران به ميزان عناصر سمي همراه كود توجهي ندارند. براساس گزارش هاي خاك و آب بالا بودن عناصر سمي باعث بروز مشكلاتي مانند تراكم نيترات در خاكهاي زراعي و آلودگي محيط زيست مي گردد. جهت رفع اين مشكلات توجه به رعايت مسائل زيست محيطي از راه كنترل كيفيت مواد اوليه ، رعايت بهره برداري صحيح در جهت توليد محصولات مرغوب و كاربرد صحيح و نوع مناسب كود ضروري است.
يكي از مهمترين آموزشهاي كه بايد به كشاورزان در جهت كاهش مصرف كودهاي شيميايي داده شود جايگزيني كيفيت محصول به جاي كميت آن است. از ديگر راهكارها براي جلوگيري از مصرف بي رويه كود شيميايي و آسيبهاي آن، استفاده از مواد نوين و كودهاي جانشين است؛ كود بيولوژيكي «ورمي كمپوست» يكي از اين جانشينها است كه مي تواند آسيبهاي كود شيميايي مثل سوپر فسفات ساده و اوره را به صورت چشمگيري كاهش دهد. استفاده از اين كود و كرم هايي كه زباله را به كودهاي مناسب براي كشاورزي تبديل ميكنند، بهترين جايگزين كودهاي شيميايي است كه هم نيترات، كادميم، ارسنيك و ساير تركيبات سمي كودها را ندارد و هم ميتواند مصرف آب را پايين بياورد.
منبع:
گزارشي از خطرات استفاده از انواع كودها شيميايي
برچسب: ،
امتیاز:
بازدید: